---Με αφορμή την φωτιά της 1.7.2024 στην περιοχή από Σταυρού Πέραμα (από περιοχή Φιλοτίμη) κατά μήκος και πλάτος του ρέματος ‘’Ροδίτης’’ που πέρασε τον ΧΥΤΑ και έφτασε στις Παρυφές της Καρδάμαινας και την θέαση του εξωπραγματικούκαμένουκατάμαυρουτοπιού, παρόμοιεςμαύρεςσκέψειςγέμισαν το μυαλό μου.
Θλίψη και πίκρα! Θα ζούμε με τα καμέναμας!Μέχρις ότου η φύση απαλείψει το κακό και απαλύνει την πληγή που γεννήθηκε στην καρδιά του νησιού. Το καμένομαύρο τοπίο, ο ‘’κρανίου τόπος’’οδηγεί τηνσκέψηστιςεμπειρίεςπροηγουμένων χρόνων, μιας προηγούμενης εποχής, μιας άλλης εποχής. Τότε που το περιεχόμενο,η σημασία, η αξία και η ομορφιάτηςπαρουσίας και της ζωής των ‘’ποταμών’’ δίπλα μας ήταναρμονικές με την ζωή των ανθρώπων του νησιούπου …έφυγαν, όχι εχθρικές ‘όπως τώρα.
---Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αντιμάχεια και γνωρίζω καλά τον φυσικό της χώρο, σαν παιδί, σαν νέος, κάτοικος, εργαζόμενος της οικοδομής, κυνηγός και φυσιολάτρης περιπατητής. Πάρα πολλοί είναι οι ποταμοί που περιβάλλουν το χωριό μας!Τους ξέρουμε όλους με το όνομα τους το οποίο συνδυάζεται με το όνομα των τόπων και των περιφερειών που διασχίζουν.Τα ποτάμιαέσφυζαν από ζωή και ήταν πηγές ζωής!Καθόριζαν τηκαθημερινότητα μας. Οι ‘’ποταμοί’’μετέφερανμε ασφάλεια το πλεόνασμα των βροχών στιςβόρειες ακτές (ο ποταμός του Ατσά, της Ανεβάλλουσας, του Αη Γιάννη, της Καμάρας, της Αρμυρής , του Σεμέττη, του ΑηΓιώργη μέχρι τον Εβριό στα Πυλιότικα) και στις νότιες ακτές (ο ποταμός της Αγίας Μαρίνας, της Αράγγης, του Γουρνιάτη, μέχρι τον Μύα ποταμό στα Καρδαμιώτικα). Ήταν καταπράσινες οάσεις με κεντρικόρόλο και κυρίαρχη θέση στην την παραγωγήπροϊόντων και αγαθών, στην ποιότητα του περιβάλλοντος και γενικότερα στην τοπικήζωή.
---Όλοιαυτοίοι χάνδακες, (φυσικά τοπικά επιφανειακά ρήγματα),αποτελούσαν το καθένα για την περιοχή τουΟΑΣΗ και ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ! Σε αυτούςκατέφευγαν οι άνθρωποι του Χωριού για να προμηθευτούν βούρλα, σαμακουριά (παρόμοιοφυτό), φτέρες, πικροδάφνες, ξύλα και καυσόξυλα για τις καθημερινές τους ανάγκες στην δουλειά, στις οικοδομές και στο σπίτι. Στους ποταμούς φτιάχνονταν μικροφράγματα κατα μήκος των ποταμών για να ποτίζουν τα ζώα τους, να πλένουν οι νοικοκυρές τα ρούχα και για να κάνουμε… μπάνιο εμείς τα αγροτόπαιδα(αφού η θάλασσαήταν μακριά). Στους ποταμούς το καλοκαίριαφήναμε τα ζώαμας, βόδια και γιδοπρόβατά, να βοσκίσουν, να πιούν νερό, να σταλίσουν στην σκιά, να βρουνπροστασία από τον καυτόκαλοκαιρινόήλιο.Όλοιείχαντρεχούμενονερό,χειμώνα και καλοκαίρι γιατί (τότε)έβρεχε από τον Οκτώβρημέχρι και τον Μάρτη! Η γη ήτανκορεσμένη και τα επιφανειακάνερά ήταν συχνό φυσικό φαινόμενο. Κατά μήκοςτων ποταμώνανά 300 έως 500 μέτραείχαν τα λεγόμενα περάσματα από την μια όχθη στην άλλη, με πλάτος 3,00 έως 5,00 μέτρα, που διευκόλυναν τις προσβάσειςστιςγύρω καλλιεργούμενες εκτάσεις και τις μεταφορέςπροϊόντων και ζώων. Οι ποταμοί φιλοξενούσαν πάντα ανθρώπους, οικόσιτα και αγρία ζώα! Ήτανζωντανοί οργανισμοί!Ενταγμένοι και ενσωματωμένοι στον κοινωνικόιστό του χωριού.
---Για το πλούσιο ανάγλυφο του χωριού με τις εκτεταμένεςκαι διαφορετικού περιεχομένουκαλλιέργειεςκαι παραγωγές (σπαρτά (σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, κεχρί, σησάμι), εψιμικά (λαχανικά, φασολάκια, ρεβίθια, φάκες, ) στις πλευρικές εκτάσεις των ποταμώναφού αυτά ήταν τα ευνοημένα και ευλογημένα χωράφια της εποχής. Όλα ήταντακτοποιημένα, περιποιημένα, νοικοκυρεμένα γιατί είχανχρησιμότητα και υπηρετούσαν την κοινωνία.Μέχριςόμως ενός συγκεκριμένουκρίσιμουχρονικού σημείου. Μέχρι που ήλθε η μαζική μετανάστευση! Από το 1955 έως το 1965 το χωριό μας έχασε το 50% του νεανικού και παραγωγικού του ανθρωπίνουδυναμικού. Έτσι μειώθηκε και τελικά εγκαταλείφθηκεόλη η δραστηριότητα των ανθρώπωνγύρω από τους ποταμούς, την γη και την αγροτική παραγωγή. Άλλαξαν οι εποχές. Τα ποτάμια από πηγέςζωής και οάσεις ομορφιάς έγιναν άχρηστες, ξένες,επικίνδυνεςπεριοχές που στις μέρες μας …πυροδοτούν πυρκαγιές! Αυτός ο μετασχηματισμός δημιούργησε το κακό. Και ακούμετρομεράπράγματα για τα μελλούμενα της κλιματικής αλλαγής.
---Τι κάνουμε τώρα;
Η φωτιά από το Πέραμα του Σταυρού μέχρι τον ΧΥΤΑ και μετά μέχρι τα Καρδαμιώτικα είναι η καμπάνα, είναι το σημείοκαμπής για το τι μας περιμένει. Αν πάρειφωτιά η Πλάκα θα σβήσει στην θάλασσα,στον Ατσά ή στον Γουρνιάτη. Αν πάρει φωτιά ο Βότσης θα καταλήξει στον Λίζο ή στο νεκροταφείο! Η Αντιμάχεια με την αλλαγή του τρόπου ζωής, με το πέρασμα από τον αγροτικό πολιτισμό στην τουριστική υπαλληλοποίηση και στην πλήρη αστικοποίησητης, κινδυνεύει να γίνειπαρανάλωμαπυρός από την πλούσια και ανεξέλεγκτηβλάστηση των παραποτάμιωνπεριοχών που την πολιορκούν! Αυτό που κάποτε της έδινε ζωή τώρα την απειλεί! Ποιος έχει την αρμοδιότητα της προστασίας της; Τι κάνει; Ποτέ θα ξεκινήσει μια ενεργός πολιτική περί ‘’πολιτικής προστασίας’’ και όχι ‘’πολιτικήςκοροϊδίας’’;
Μήπωςηεισαγγελική έρευνα για τα αίτια, τα αποτελέσματα και τις ευθύνες της πυρκαγιάς της 1.7.2024 που κατέστρεψε το 10% της επιφάνειας του νησιού μας και τηνδημοτικήεγκατάσταση του ΧΥΤΑ και της Ανακύκλωσης, θα βοηθούσεή θα υποχρέωνε στην πρόληψη μελλοντικών πυρκαγιών που ….εκκρεμούν;.
Δημήτρης Μυλωνας π.μ.
(Η αναφορά στην Αντιμαχεια είναι βιογραφική τα ίδια ισχύουν για Κω, Πυλί, Καρδάμαινα, Κέφαλο)
