Επί ξυρού ακμής βρίσκεται η αεροπορική αγορά της χώρας.

Η δραματική απομείωση της αεροπορικής κίνησης στα επίπεδα του 1991, εξαιτίας της πανδημίας, συνέθλιψε τον οικονομικό προγραμματισμό των αεροδρομίων και των αεροπορικών εταιριών, αφενός λόγω της πρωτοφανούς συρρίκνωσης της τουριστικής κίνησης και αφετέρου επειδή το 80% του ελληνικού τουρισμού είναι αερομεταφερόμενο.

Η αλήθεια είναι πως το μεγαλύτερο σκοτάδι είναι λίγο πριν από την αυγή, δεδομένο που αναμένει όλη η χώρα λόγω της συμβολής του τουρισμού, έμμεσα ή άμεσα, σε ποσοστό 25% στο ΑΕΠ της. Γνώστες της αγοράς κάνουν λόγο ότι το 2021 η Ελλάδα θα ανακτήσει μεσοσταθμικά το 70% των δρομολογίων της με οριακά μειωμένο σε αυτό το ποσοστό τον αριθμό των πτήσεων.

Ωστόσο, σύμφωνα με το Eurocontrol, ακόμη και στα πιο αισιόδοξα από αυτά τα σενάρια, η κίνηση θα επιστρέψει στα επίπεδα του 2019 το 2024 (92% του 2019).

 Wizz Air Abu Dhabi

Την ίδια ώρα, νέα δρομολόγια έρχονται να προστεθούν στο γριφώδες παζλ του φετινού καλοκαιριού. Η Wizz Air Abu Dhabi, η νεότερη εθνική αεροπορική εταιρία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι η Αθήνα θα είναι ο πρώτος προορισμός της, με πτήσεις από το Διεθνές Αεροδρόμιο του Αμπου Ντάμπι από τις 15 Ιανουαρίου 2021.

Η αεροπορική εταιρία πρόκειται, επίσης, να ξεκινήσει πτήσεις από το Αμπου Ντάμπι προς τη Θεσσαλονίκη από τις 4 Φεβρουαρίου, με έναν στόλο που αποτελείται από ολοκαίνουργια αεροσκάφη Airbus A321neo. Η Wizz Air (Ευρώπης) ανακοίνωσε, μάλιστα, νέα πτήση από Doncaster Sheffield προς Ηράκλειο.

Jet2.com και Jet2holidays

Η Jet2.com και η Jet2holidays ξεκίνησαν το πρόγραμμα «Summer 2022» νωρίτερα, με πτήσεις και πακέτα από δέκα αεροδρόμια του Ηνωμένου Βασιλείου.

Μεταξύ των νέων διαδρομών περιλαμβάνονται πτήσεις από το Εδιμβούργο προς τη Σκιάθο, τη Σαντορίνη και την Πρέβεζα. Ειδικότερα, για το καλοκαίρι του 2021 προστίθενται 135 πτήσεις στην Ελλάδα από το Jet2-Jet2holidays σε τέσσερις από τις δέκα βάσεις του Ηνωμένου Βασιλείου.

Πτήσεις και πακέτα διακοπών αυξάνονται στην Κέρκυρα, στην Κεφαλλονιά, στην Κρήτη (Ηράκλειο), στην Κω, στη Σαντορίνη, στη Ρόδο και στη Ζάκυνθο. Οι πρόσθετες πτήσεις περιλαμβάνουν:

• Μπέρμιγχαμ: 60 επιπλέον εβδομαδιαίες υπηρεσίες προστέθηκαν σε πέντε ελληνικούς προορισμούς. Αυτό σημαίνει επιπλέον χωρητικότητα κατά τη διάρκεια της περιόδου αιχμής των καλοκαιρινών διακοπών στην Κέρκυρα, στην Κεφαλλονιά, στην Κρήτη, στην Κω και στη Ρόδο.
• Μάντσεστερ: Πάνω από 50 επιπλέον εβδομαδιαίες υπηρεσίες εισήχθησαν σε πέντε προορισμούς, παρέχοντας περισσότερες επιλογές για την Κέρκυρα, την Κεφαλλονιά, τη Σαντορίνη, τη Ζάκυνθο και την Κω.
• Λιντς / Μπράντφορντ: 18 επιπλέον υπηρεσίες εισήχθησαν με περισσότερες επιλογές στην Κεφαλονιά και στην Κω.
• Στάνστεντ: Εξι επιπλέον υπηρεσίες προστέθηκαν στη Ζάκυνθο ως απάντηση στη ζήτηση.

«Οι πτήσεις και οι διακοπές προς την Ελλάδα έχουν μεγάλη ζήτηση για το καλοκαίρι του 2021», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Jet2, κ. Στιβ Χίπι, η οποία, ως γνωστόν, ανέλαβε σημαντικό μερίδιο της Thomas Cook.

Brussels Airlines

Ακολούθως, η Brussels Airlines αλλά και εν γένει η τουριστική αγορά του Βελγίου προσβλέπουν στην επόμενη θερινή περίοδο, με την έναρξη των προσφορών για τις καλοκαιρινές διακοπές του 2021.

Οπως τονίζει η θυγατρική της Lufthansa, τα νησιά της Κέρκυρας, της Κω, της Κρήτης (Ηράκλειο), της Ρόδου και της Ζακύνθου θα εξυπηρετούνται πολλές φορές την εβδομάδα. Η Αθήνα θα εξυπηρετείται έξι φορές την εβδομάδα κατά την περίοδο αιχμής.

Ryanair

Τη νέα διαδρομή Ρόδου-Βενετίας (Τρεβίζο) ανακοίνωσε πρόσφατα η Ryanair. Αυτή η νέα διαδρομή, με δύο πτήσεις την εβδομάδα, θα ξεκινήσει στις 2 Ιουνίου έως τον Οκτώβριο, στο πλαίσιο του ελληνικού καλοκαιριού 2021 της Ryanair.

Amisol

Απευθείας πτήσεις από το Οσλο προς τη Χίο από Μάιο μέχρι και Οκτώβριο ξεκινάει η νορβηγική Amisol.

Sky Express

Σε πέντε ευρωπαϊκούς προορισμούς θα πετάει η Sky Express από το καλοκαίρι του 2021.

Η αεροπορική εταιρία, που ιδρύθηκε το 2005 και μέχρι στιγμής εξυπηρετεί 34 προορισμούς στο εσωτερικό δίκτυο της χώρας, θα ξεκινήσει τις διεθνείς πτήσεις της προς πέντε πόλεις της γηραιάς ηπείρου: Λάρνακα (Κύπρος), Βρυξέλλες (Βέλγιο), Ντόρτμουντ (Γερμανία), Παρίσι (Γαλλία), Αμβούργο (Γερμανία). Οι ευρωπαϊκές πτήσεις θα εκτελούνται από αεροσκάφος Airbus A320neo.

Η TUI

Ο επικεφαλής της TUI, Φριτς Γιούσεν, τόνισε πως το καλοκαίρι του 2021 θα είναι ένα «κανονικό καλοκαίρι», καλύτερο από εκείνο του 2020, δεδομένου ότι θα έχουν αρθεί οι περισσότεροι ταξιδιωτικοί περιορισμοί και οι πιο ευάλωτες ομάδες θα έχουν εμβολιαστεί, με την TUI να «επιστρέφει» με το 80% του πτητικού της έργου.

Προς ώρας η Aegean Airlines, που αποτελεί στυλοβάτη αλλά και θεματοφύλακα του ελληνικού τουρισμού, δεν έχει ανοίξει ακόμη τα χαρτιά της για την πορεία της θερινής σεζόν, αναμένοντας τις εξελίξεις της πανδημίας, αλλά και της ζήτησης.

Μοντέλο αποζημίωσης

Μέτρα στήριξης που εμπεριέχουν τη μείωση του ετήσιου ανταλλάγματος για τη χρήση υποδομών του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» προβλέπει το μοντέλο αποζημίωσης που υιοθετεί η κυβέρνηση για το πρώτο αεροδρόμιο της χώρας, το οποίο λόγω της πανδημίας κατέγραψε μείωση κατά 68,4% της επιβατικής κίνησης τη χρονιά που πέρασε, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των εσόδων της εταιρίας.

Με σκοπό να απαλύνει τις βαθιές πληγές της πανδημίας και του lockdown, που έχουν εξαφανίσει την επιβατική κίνηση από τα αεροδρόμια και έχουν καθηλώσει τον στόλο των αεροπλάνων, μετά τη Fraport Greece και την Aegean, και ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, που διαχειρίζεται το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», αναμένεται να λάβει κρατική στήριξη, με τις λεπτομέρειες να ανακοινώνονται τις επόμενες ημέρες.

Με δεδομένο ότι το Δημόσιο διατηρεί σήμερα το 55% του ΔΑΑ, η όποια οικονομική στήριξη έχει συμφωνηθεί υπολογίζεται πως θα έχει μικρότερη πραγματική βαρύτητα για τα κρατικά ταμεία από την αντίστοιχη της Fraport.

«Επωφελής συμβιβασμός»

Υπενθυμίζεται πως στα μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου επετεύχθη «αμοιβαία επωφελής συμβιβασμός» με τη Fraport Greece αναφορικά με τη συμβατική υποχρέωση που έχει το Δημόσιο έναντι της παραχωρησιούχου των 14 περιφερειακών αεροδρομίων για τη ζημία που αυτή υπέστη από το lockdown. Ανάλογη ρήτρα έχει και η σύμβαση παραχώρησης του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Η αναθεώρηση της σύμβασης παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων αναμένεται να έρθει προς ψήφιση στη Βουλή, όπως θα γίνει και με τον ΔΑΑ.

Επισημαίνεται ότι η συμφωνία με τη Fraport Greece έχει αποτυπωθεί και στον κρατικό προϋπολογισμό του 2021, όπου στο σκέλος των εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις έχουν μετατεθεί οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση παραχώρησης κατά τρία έτη.

Αυτό σημαίνει πως έως το 2022 το Δημόσιο δεν περιμένει έσοδα από την εταιρία. Οι υποχρεώσεις της Fraport αφορούν τόσο το ετήσιο τίμημα παραχώρησης, ύψους 22,9 εκατ. ευρώ, όσο και ποσοστό επί των λειτουργικών κερδών, το οποίο αντιστοιχεί σε 28% των EBITDA και έχει μετατεθεί για το 2023 και 2024 αντί του αρχικού σχεδιασμού, που ήταν για 2022-2023, και θα καταβαλλόταν με την ολοκλήρωση των έργων, δηλαδή από το 2020. Ωστόσο, η συμφωνία για την τροποποίηση της σύμβασης δεν έχει οριστικοποιηθεί, καθώς εκκρεμούν λεπτομέρειες που ενδέχεται να τροποποιήσουν κάποιες παραμέτρους.

Σημειώνεται επίσης ότι για τα περιφερειακά αεροδρόμια εκκρεμούν και κάποια έργα αναβάθμισης συστημάτων, που αποτελούν υποχρέωση του Δημοσίου και τα οποία το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών φέρεται να σχεδιάζει να υλοποιήσει με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Αντίστοιχη μείωση του ετήσιου ανταλλάγματος που καταβάλλει ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών στο Δημόσιο για την παραχώρηση του «Ελευθέριος Βενιζέλος», σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, όχι μόνο μπορεί να στηρίξει ισχυρά την εταιρία, αλλά παράλληλα μπορεί και να επαυξήσει την αξία της εν όψει του υπό εξέλιξη διαγωνισμού πώλησης ποσοστού του τάξης του 30% που ελέγχει το ΤΑΙΠΕΔ.

Συμβάσεις παραχώρησης

Τόσο ο ΔΑΑ όσο και η Fraport φέρονται να έχουν νομικό έρεισμα για τις τροποποιήσεις των συμβάσεων παραχώρησης. Ειδικότερα, στην περίπτωση της Fraport Greece η σύμβαση παραχώρησης που έχει υπογράψει με το Ελληνικό Δημόσιο για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια της παρείχε το δικαίωμα να διεκδικήσει τα διαφυγόντα έσοδά της, αλλά η εταιρία επέλεξε να αναζητήσει λύση χωρίς να χρειαστεί να προσφύγει στις πρόνοιες της διαιτησίας και των άλλων έννομων μέσων που προβλέπονται, καθώς δεν επιθυμούσε να έρθει σε αντιπαράθεση με το Ελληνικό Δημόσιο.

Ετσι, πραγματοποιήθηκαν αλλεπάλληλες παρουσιάσεις σε υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, στο πλαίσιο διαδικασίας που προβλέπεται από τις πρόνοιες κατανομής κινδύνων, όπως αυτού της πανδημίας, στη σύμβαση παραχώρησης.

Η κατανομή κινδύνων που προβλέπει η σύμβαση παραχώρησης προκύπτει μέσα από τη σχετική αναφορά της σύμβασης σε γεγονότα ανωτέρας βίας. Πρόκειται για πολύ συγκεκριμένη διαδικασία, η οποία αποσκοπεί στο να βρεθεί μια κοινώς αποδεκτή λύση που θα ρυθμίζει τις συνέπειες της πανδημίας Covid-19 στην εκτέλεση της σύμβασης.

Με βάση τα όσα αυτή αναφέρει: «Γεγονός ανωτέρας βίας σημαίνει: α) όλα εκείνα τα γεγονότα ή τα περιστατικά ή τις συνέπειές τους που δεν υπόκεινται στον έλεγχο ή στην επιρροή των μερών και που δεν θα μπορούσαν να προβλεφθούν ή να αποτραπούν ή να παρεμποδιστούν ακόμη και αν τα μέρη είχαν επιδείξει ιδιαίτερη σύνεση και β) κάθε συμβάν ή περιστατικό για την επέλευση του οποίου κανένα μέρος δεν είναι υπόλογο».

Πτώση 68,4%, το 2020, στο ΔΑΑ

Με αρνητικό ιστορικό ρεκόρ ολοκληρώθηκε το 2020 για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού, η οποία έπληξε σημαντικά τις αερομεταφορές. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία, η συνολική επιβατική κίνηση στο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας διαμορφώθηκε στα 8.078.383 (χαμηλότερα και από το 2002, που ήταν στα 12 εκατ. ευρώ), καταγράφοντας πτώση 68,4% σε σχέση με το 2019.

Συγκεκριμένα, το 2020 η κίνηση εσωτερικού παρουσίασε μείωση σε ποσοστό 61,1%, ενώ, αντίστοιχα, η κίνηση εξωτερικού διαμορφώθηκε στα 5 εκατ., σημειώνοντας πτώση 71,6%.